De Amerikaanse torenvalk is een excellent vliegbeest. Een roofvogel die zich als een vis in het water voelt in het luchtruim. Op zijn vliegbrevet staat bovendien de aantekening dat hij ook over puike helikoptervaardigheden beschikt!
Hoe zit dat?
Om een rammelende roofvogelmaag te voorkomen, moet de Amerikaanse torenvalk dagelijks aan de bak. Daarbij hanteert hij voornamelijk twee unieke jachttechnieken: paalzitten en bidden!
Paalzitten.
Paalzitters zijn mensen die er een sport van maken om zolang mogelijk in een wakkere toestand op een paal te blijven zitten. Als na een aantal dagen de slaap het wint van de wilskracht, dondert de deelnemer vanaf de paal in het onderliggende water om vervolgens wakker te schrikken met de wetenschap dat de paalzitwedstijd voorbij is.
De Amerikaanse torenvalk zit voor een heel ander doel op een paal. Niet om te bewijzen aan zijn maten hoelang hij zijn oogjes open kan houden, maar om zijn jachtterrein te overzien. De paal fungeert als uitkijkpost. Naast kunstmatige landschapsverhevenheden als afrasteringspalen, kunnen natuurlijke objecten als bomen deze functie vervullen. Evenals de paalzittende medemens moet de Amerikaanse torenvalk over een engelengeduld beschikken. Geen dagen, maar wel uren. Zolang kan het duren voordat appetijtelijk ogende sprinkhanen, hagedissen, muizen of vogeltjes in het vizier komen.
Bidden.
Mochten er geen geschikte uitkijkposten aanwezig zijn, dan creëert de Amerikaanse torenvalk een ‘mobiele’ uitkijkpost door het maken van een bidvlucht, het zogenaamde bidden. Met bidden wordt dus niet bedoeld dat hij zich tot een hogere vogelmacht richt, maar dat de Amerikaanse torenvalk op tientallen meters hoogte stil in de lucht blijft hangen.
Bij stilhangende vogels denk je in eerste instantie aan kolibries. Deze miniatuurvogeltjes vormen de helikopters van het dierenrijk. Doordat kolibries hun vleugelslag kunnen opvoeren tot tachtig slagen per seconde, zijn ze in staat om stil in de lucht te blijven hangen. Daarnaast kunnen kolibries kaarsrecht omhoog en omlaag fladderen. Bovendien is het de enige vogelsoort die de versnellingsbak in de achteruit kan zetten!
De Amerikaanse torenvalk kan dus ook in de lucht stil blijven hangen, maar mist het motorvermogen van kolibries om de vleugels zo snel te laten werken. Hij heeft dus een list moeten verzinnen om toch te kunnen wentelwieken. De wind blijkt het geheim van de smid te zijn. Om te kunnen helikopteren, vliegt de Amerikaanse torenvalk recht tegen de windrichting in en klappert net zo hard met zijn vleugels totdat de netto verplaatsing nul is. Op dat moment is het bidden een feit en heeft hij zijn mobiele uitkijkpost gecreëerd. Als de Amerikaanse torenvalk uiteindelijk een prooi ziet, laat hij zich vallen. Dat gebeurt doorgaans trapsgewijs. Op een lager niveau gaat hij weer wiekelen. Net zolang totdat hij zeker van zijn zaak is en de definitieve prooiaanval inzet.
Het behoeft nauwelijks betoog dat een biddende Amerikaanse torenvalk over een uitmuntend gezichtsvermogen moeten beschikken. De afstand tot het potentiële doel bedraagt doorgaans tientallen meters. Het oog van de roofvogel neemt dan ook acht keer beter waar dan het mensenoog. De volle neef van de Amerikaanse torenvalk, de Europese torenvalk, heeft zelfs nog een extra wapen om zijn gezichtsvermogen op te schalen!
Alle vogels kunnen ultraviolette straling waarnemen. De Europese torenvalk gebruikt deze eigenschap slim voor de jacht. Op het menu van de Europese torenvalk staan voornamelijk muizen. Muizen an sich weerkaatsen geen ultraviolette straling, maar muizenpis doet dat wel. En pissen doen ze volop. Om hun territorium af te bakenen, sproeien muizen doorlopend urine rond. Voor rivaliserende soortgenoten is dat een duidelijk afschrikkend signaal, echter voor de Europese torenvalk is het een handig hulpmiddel. Op deze manier hoeft de roofvogel alleen maar door zijn uv-bril kijkend, het muizenzeikspoor te volgen om bij het ten dode opgeschreven knagertje uit te komen.
