Neertje

Sommige natuurfenomenen zijn een lust voor het oog. Zijn bijna kunstig. Een spreeuwenzwerm bijvoorbeeld. Om uit de klauwen van roofvogels te blijven ballen spreeuwen samen tot enorme aantallen. Miljoenen exemplaren zijn geen uitzondering. Zo’n zwerm spreeuwen vloeit vervolgens elegant als een zwarte lavalamp door het luchtruim heen. Vaak tegen het betoverende decor van avondrood. Op het moment dat een sperwer een aanval inzet, neemt de gigantische vogelwolk een andere vloeiende vorm aan. Een onthutste predator achterlatend.

Clusteren vogels in zwermen tezamen om hun overlevingskansen te vergroten, vissen vormen scholen met hetzelfde doel. Ook hier kunnen de aantallen enorme proporties aannemen. Zo kunnen er scholen ontstaan van miljoenen sardines. Evenals spreeuwenzwermen kunnen sardinescholen de meest wonderbaarlijke vormen aannemen. Als nieuwgeboren entiteiten bewegen ze zich als wervelwinden door het diepblauwe oceaanwater heen.

In het westen van de Atlantische Oceaan leeft een vissoort die bewijst dat samenscholende vissen ook een veel kleinere omvang kunnen hebben: het neertje. Het neertje staat bekend onder twee andere namen. Namen die de karakteristieken van het waterbeest direct prijsgeven: blauwgestreepte grommer en knorbaars.

De baarsachtige vis heeft dus een gele kleur met blauwe horizontale lijnen hetgeen tot een prachtige compositie leidt: het lijkt net alsof er blauwe riviertjes door het gele vissenhuidlandschap stromen. Naast zijn prachtige kleuren produceert het neertje een uniek geluid. Hij knort als een varkentje. Dit geluid ontstaat als de keeltanden een prooidier aan het vermalen zijn. Bovendien wordt het geknor door de zwemblaas versterkt. De keeltanden zullen overigens niet snel om werk verlegen zitten. Neertjes zijn namelijk bijzonder vraatzuchtig. Ze vreten alles op wat een hartslag heeft en door hun bek past. Soms plaatsen twee neertjes hun opengesperde bekken tegen elkaar. Niet om kannibalisme te bedrijven, maar om elkaar weg te duwen. Het niet helemaal duidelijk wat dit gedrag betekent. Het kan een manier zijn om het territorium te verdedigen óf het is een onderdeel van het baltsgedrag.

Zogezegd scholen neertjes ook samen. Niet met miljoenen, maar wel met honderden exemplaren bewegen ze zich door het koraalrif heen. Soms sluiten andere vissoorten zich aan bij een school neertjes. Roodbekjes bijvoorbeeld. Roodbekjes zijn nauwe verwanten van neertjes.

Evenals spreeuwen en sardines profiteren neertjes van duidelijke voordelen als zij scholen. Zo staan neertjes bij verschillende onderwaterpredatoren op het menu. Het is voor een roofvis veel gemakkelijker om een individueel neertje te bejagen in het vrije oceaanwater dan een neertje die opgaat in een school van soortgenoten. Iedere individu heeft dan een grotere kans om de dans te ontspringen. De rovers raken namelijk in verwarring als ze een hele school vissen in het vizier krijgen. Er ontstaat dan een visuele overprikkeling. Ook het zijlijnsysteem en de Ampullen van Lorenzini van jagers slaan op tilt als ze moeten dealen met een hele kluit prooivissen.

Naast het verhogen van de veiligheid heeft het nog meer voordelen voor vissen om te scholen. Zo kunnen ze veel efficiënter door het water zwemmen. Ze hebben dus een energetisch voordeel; zoals een wielrenner in de slipstream van zijn voorganger terecht wil komen en ganzen in de lucht in formatie vliegen. Daarnaast verhoogt het scholen de kans op het vinden van een partner. Tot slot is het veel gemakkelijker om voedsel te vinden. Een school vis is een grote verzameling van ogen en daarmee meer kans op het vinden eetbaarheden.