Vierogige koraalvlinder

In tweeën geknipt worden door krachtige haaienkaken. Dan wel door de vlijmscherpe tanden van barracuda’s gespietst worden. Of dodelijk naar binnen getrokken worden door de uitschuifbare keelkaken van murenen!

Wie op het koraalrif niet goed oplet, komt onherroepelijk in de gevarenzone!

Het rif mag dan wel mooi gekleurd en prachtig gevormd zijn, ondertussen speelt er zich een rücksichtslose strijd af tussen leven en dood. Bovenaan de voedselketen staan bovengenoemde predators. Om uit de klauwen van deze toprovers te blijven, zetten rifbewoners de meest uiteenlopende strategieën in.

Zo ontpoppen sommige vissoorten zich tot de Hans Kloks van de onderwaterwereld en zetten dus geraffineerde illusie-trucjes in, om zolang mogelijk tot het rijk der levenden te blijven behoren. De vierogige koraalvlinder is daar een fraai voorbeeld van.

Zoals zijn naam al doet vermoeden, is de vierogige koraalvlinder in het bezit van vier ogen. Twee aan de voorkant en twee aan de achterkant. De ogen aan de voorkant zijn echt, daar kan licht invallen. De ogen aan de achterkant zijn nep, daar kan alleen licht opvallen; het zijn twee grote zwarte, ronde vlekken met daaromheen witte randen. Als je het niet beter weet, denk je hier met een pupil en oogwit vandoen te hebben. En dát is nou net wat de vierogige koraalvlinder graag wil; dat je niet beter weet. Tenminste de roofdieren die het op hem gemunt hebben. Doordat de vierogige koraalvlinder is uitgerust met een setje grote nep-ogen wordt er schijnbare werkelijkheid gecreëerd die zijn overlevingskansen sterk doet verhogen.

Over zijn echte ogen loopt een verticale zwarte band. Hierdoor vallen deze ogen weg tegen de omgeving. Een predator is dus gefocust op de nep-ogen. Deze grote ogen doet het roofdier denken dat hij met een groot prooidier vandoen te hebben. Dat kan een reden zijn om af te zien van een charge. Daarnaast kan een predator door de grote ogen de afstanden niet goed inschatten en de aanval dus eerder inzetten waardoor de vierogige koraalvlinder meer tijd heeft om te vluchten. Dit wordt de reactie-afstand hypothese genoemd.

Roofdieren vallen bijvoorkeur prooidieren aan aan de kopse kant. Dit is het meest kwetsbare deel van het visje. Als een roofdier aanval, heeft een prooidier de neiging om naar voren toe te vluchten. Als de vierogige koraalvlinder echter vlucht wordt de jager nog altijd aangekeken door de grote ogen. Dit omdat de vierogige koraalvlinder optisch gezien achterstevoren wegzwemt. Gedurende deze verwarring, heeft de vierogige koraalvlinder tijd om te ontsnappen.

Uiteraard kan er een punt komen dat de vierogige koraalvlinder zich realiseert dat zijn belager zich niet laat foppen. Zijn leven loopt dan gevaar. Was de eerste reflex om te vluchten, de tweede reactie is om aan te vallen. De vierogige koraalvlinder beschikt hierbij over een vervaarlijk wapenarsenaal in de vorm van uitklapbare stekels. Deze messcherpe stiletto’s zijn in zijn rug ingeplant. Als de vierogige koraalvlinder ten strijde trekt, buigt hij een beetje zijn kop; vergelijkbaar hoe een stier zijn aanval inzet. Het is dan aan de predator of hij het gevecht wil aangaan. Het zal in ieder geval geen mals maaltje worden!

Daast het verhogen van overlevingskansen, spelen de extra ogen ook een belangrijke rol bij de communicatie tussen de vierogige koraalvlinders onderling. De vierogige koraalvlinder is een van de weinige vissoorten die een monogaam leven leidt; ze hebben dus een partner voor het leven. De paardans van vierogige koraalvlinders is indrukwekkend te noemen. Het zijn platte discusvormige visjes die elegant als vlinders in het koraal om elkaar heen dartelen. Hun hele leven lang houden vierogige koraalvlinders elkaar goed in de gaten. Als de vierogige koraalvlinder zijn maatje kwijt is, gaat hij hoger in de waterkolom zwemmen om een beter overzicht te hebben. Door het unieke ogenpatroon is het voor het koraalvlinderkoppeltje makkelijker om elkaar weer te vinden!